ระหว่าง 1000 ปีก่อนคริสตกาลและ ค.ศ. 400
เว็บตรงไม่ผ่านเอเย่นต์ ก่อนประวัติศาสตร์ของแอฟริกาตอนใต้เส้นศูนย์สูตรเปลี่ยนแปลงไปโดยการขยายตัวของเกษตรกรที่พูดภาษาเป่าตูทั่วทั้งภูมิภาค หนังสือเล่มใหม่โดย Christopher Ehret เปลี่ยนความเข้าใจของเราเกี่ยวกับเหตุการณ์นี้ Ehret ให้ข้อมูลเชิงลึกแก่เราเกี่ยวกับคำถามสำคัญเกี่ยวกับประวัติศาสตร์โลก ในขณะเดียวกันก็แสดงให้เห็นว่าสามารถถอดรหัสยุคก่อนประวัติศาสตร์ได้อย่างไรด้วยวิธีการที่เรียกว่าโบราณคดีทางภาษาศาสตร์
ปัญหาสำคัญของประวัติศาสตร์แอฟริกาในแถบเส้นศูนย์สูตรมีดังต่อไปนี้ ทุกวันนี้ ชนพื้นเมืองของภูมิภาคนี้พูดภาษาต่างๆ ในกลุ่มหกกลุ่ม: เป่าตู (ที่แพร่หลายที่สุด) ซูดานกลาง ซาเฮเลียนตะวันออก นิโลติใต้ คูชิติกใต้ และโคอิซาน ชนเผ่าดั้งเดิมต่าง ๆ ในภูมิภาคนี้ประกอบอาชีพเกษตรกรรม การต้อนฝูงสัตว์ และการรวบรวมล่าสัตว์ที่แตกต่างกัน เกษตรกรใช้พืชผลทางภูมิอากาศเปียกของแอฟริกาตะวันตกและชาวอินโดนีเซียและพืชภูมิอากาศแห้งแบบทะเลทรายซาเฮลและทะเลแดง ไม่มีพืชผลหรือสัตว์เลี้ยงที่สำคัญใด ๆ ที่มีถิ่นกำเนิดในแอฟริกาแถบเส้นศูนย์สูตร ทั้งหมดต้องนำเข้ามาจากภายนอก ชนชาติใดที่บุกรุก ในเวลาใด และจากทิศทางใด และพืชผล ปศุสัตว์ และสัมภาระทางวัฒนธรรมอื่นใดที่ผู้บุกรุกแต่ละคนนำมา ข้อดีอะไรที่ทำให้เป่าตูออกมาจากหม้อหลอมของมนุษย์นั้นมีการกระจายที่กว้างกว่าอีกห้ากลุ่ม
⃛ ไม่พอใจกับภาษาที่พูดโดยผู้หญิงเป่าโถวคนนี้ เครดิต: CORBIS/ CHARLES & JOSETTE LENARS
ถ้าเรามีเทปบันทึกการสนทนาจากหมู่บ้านแอฟริกันเมื่อ 3,000 ปีที่แล้ว! การวิเคราะห์การบันทึกเหล่านั้นจะช่วยตอบคำถามของเราได้เป็นอย่างดี ในกรณีที่ไม่มีการบันทึก เรายังสามารถพยายามสร้างใหม่โดยใช้โบราณคดีทางภาษาศาสตร์ ด้วยเหตุนี้ แนวทางหนึ่งจึงมีจุดมุ่งหมายที่จะอนุมานคุณลักษณะทางวัฒนธรรม ปฏิสัมพันธ์ของประชากร และการอพยพในอดีตที่อ่านไม่ออก ไม่ใช่โดยวิธีการขุดค้นทางโบราณคดีตามปกติ แต่โดยการวิเคราะห์ภาษาสมัยใหม่ ในบรรดาสมาชิกของตระกูลภาษาสมัยใหม่ การวิเคราะห์จะแมปการแจกแจงรากคำที่เห็นได้ชัดว่ายืมมาจากภาษาอื่นๆ ที่หลากหลายในช่วงเวลาต่างๆ ที่ผ่านมา
ลองพิจารณาตัวอย่างเหล่านี้จากภาษาอินโด-ยูโรเปียน
ที่ผู้อ่าน Nature ส่วนใหญ่จะคุ้นเคยมากกว่าภาษาเป่าตู คำว่า ‘แกะ’ มีความคล้ายคลึงกันในกลุ่มอินโด-ยูโรเปียนส่วนใหญ่: ewe, ovis, avis, ois และ oi ในภาษาอังกฤษ ละติน สันสกฤต กรีก และไอริชโบราณ ตามลำดับ เช่นเดียวกับ “ผายลม” เช่น ผายลม pardate perdet perdzu และ perdo ในภาษาอังกฤษ สันสกฤต รัสเซีย ลิทัวเนีย และกรีก ตามลำดับ คำที่ใช้ร่วมกันเหล่านี้อนุญาตให้มีการสร้างราก ‘owis’ และ ‘perd’ ขึ้นใหม่สำหรับแกะและผายลมในภาษาโปรโต – อินโด – ยูโรเปียนของบรรพบุรุษที่พูดในบางครั้งในอดีตที่รู้หนังสือ แต่คำว่า “ปืน” นั้นแตกต่างอย่างสิ้นเชิงในภาษาอินโด-ยูโรเปียนที่แตกต่างกัน: ปืนในภาษาอังกฤษ fusil ในภาษาฝรั่งเศส Gewehr ในภาษาเยอรมัน ruzhyo ในรัสเซีย และอื่นๆ การอนุมานนั้นชัดเจน: ชาวอินโด-ยูโรเปียนโปรโต ซึ่งอาจจะขยายออกจากเอเชียตะวันตกประมาณหรือก่อน 4000 ปีก่อนคริสตกาล มีแกะและผายลม แต่ไม่มีปืน ดังนั้นภาษาอินโด-ยูโรเปียนสมัยใหม่ที่แตกต่างกันจะมีรากที่สืบทอดมาแต่โบราณสำหรับแกะและผายลม แต่ได้ประดิษฐ์คำศัพท์ใหม่สำหรับปืนโดยอิสระจากการประดิษฐ์ครั้งล่าสุดของพวกเขา
ในมือของเอห์เร็ต โบราณคดีทางภาษาศาสตร์ให้ข้อสรุปที่ชัดเจนและสมบูรณ์ยิ่งขึ้นเมื่อนำไปใช้กับชาวแอฟริกันใต้เส้นศูนย์สูตรมากกว่าในกลุ่มอินโด-ยูโรเปียน เหตุผลคือ: ภาษาแอฟริกันในแถบเส้นศูนย์สูตรมีความหลากหลายและชัดเจน (หกกลุ่มและหลายกลุ่มย่อย); การขยายตัวของประชากรหลักในทวีปแอฟริกาตอนใต้ (1,000 ปีก่อนคริสตกาล-AD400) เกิดขึ้นได้ไม่นานมากกว่าในยูเรเซียตะวันตก (7000-4000 ปีก่อนคริสตกาล) และด้วยเหตุนี้ หุ้นของภาษาใต้เส้นศูนย์สูตรโบราณจึงยังคงมีภาษาที่มีชีวิตแสดงอยู่เป็นส่วนใหญ่ ในขณะที่หุ้นยุโรปโบราณจำนวนมากได้สูญพันธุ์ไปแล้วและสามารถอนุมานได้จากรากศัพท์แปลก ๆ ในภาษาที่มีอยู่เท่านั้น (เช่น คำกรีกที่ยืมมาอย่างเห็นได้ชัด ภาษากรีกก่อนอินโด – ยูโรเปียนที่สูญพันธุ์ไปแล้วในปัจจุบัน) ในกลุ่มย่อยที่กว้างขึ้นหรือแคบลงของตระกูลภาษา Bantu ที่ปัจจุบันมีอำนาจเหนือกว่า Ehret รู้จักคำที่ยืมมาจากภาษาอื่นๆ อีกห้าคำอย่างชัดเจน
ตัวอย่างเช่น หุ้นย่อย Bantu ทั้งหมดมีคำที่คล้ายกันสำหรับสัตว์ในป่าเปียก เช่น เสือดาวและฮิปโปโปเตมัส แต่กลุ่มย่อย Bantu ที่ต่างกันมีคำที่แตกต่างกันสำหรับสายพันธุ์หญ้าแห้งในแอฟริกาตะวันออก เช่น ม้าลายและนกกระจอกเทศ นี่แสดงให้เห็นว่าเป่าตูที่ตกเป็นอาณานิคมของแอฟริกาในแถบเส้นศูนย์สูตรนั้นเกิดจากสภาพแวดล้อมของป่าเปียกและไม่พบทุ่งหญ้าแห้งของแอฟริกาตะวันออกจนกระทั่งต่อมาในประวัติศาสตร์ของพวกเขา แม้ว่านักภาษาศาสตร์จะคุ้นเคยกับหลักการนี้ แต่ฉันก็ประทับใจกับรายละเอียดมากมายที่เอห์เร็ตดึงมาเมื่อเขาประยุกต์ใช้กับภาษาแอฟริกัน ตัวอย่างเช่น เขาแสดงให้เห็นว่าในการขยายไปทางทิศตะวันออก เป่าตูโต้ตอบอย่างต่อเนื่องกับซูดานกลาง ซาเฮเลียนตะวันออก คูชีใต้ นิโลเตใต้ คอยซาน และชาวอินโดนีเซียตามลำดับโดยประมาณ (เพราะคำเป่าตูสำหรับรายการเช่น ข้าวฟ่าง เหล็ก วัว วัวขาวดำพยัญชนะคลิกและไก่เป็นคำยืมจากหุ้นภาษาเหล่านี้ตามลำดับ แต่ถูกกักขังไว้ต่อเนื่อง เว็บตรงไม่ผ่านเอเย่นต์
